Je hebt het vast wel eens gezien in ER of een andere ziekenhuisserie. Een patiënt wordt razendsnel op een brancard door de gangen van het ziekenhuis gereden terwijl de doctoren door elkaar heen schreeuwen en er een arts met een lampje in de ogen van de patiënt schijnt om te kijken of de pupilreflex nog werkt. Maar wat testen ze hier eigenlijk mee?

Zoals je waarschijnlijk al weet is de pupilreflex is een reactie op licht. Wanneer er licht op een oog schijnt wordt de pupil kleiner. Dit wordt de directe pupilreflex genoemd. Maar daarnaast verkleint ook de pupil van het niet beschenen oog, wat de indirecte pupilreflex wordt genoemd.

Wanneer het oog wordt beschenen komt er licht terecht op het netvlies achter in het oog. Het netvlies is als het ware de film van een camera die de omgeving registreert. Het netvlies zet het lichtsignaal om in een elektrisch signaal wat via de oogzenuw (één voor elk oog) naar het bovenste deel van de hersenstam gaat. Om precies te zijn naar de kernen van Edinger Westphal die de belangrijkste rol spelen in de pupilreflex. Van hieruit wordt het signaal, via de nervus oculomotorius (ook weer één voor elk oog) terug gestuurd naar de musculus sphincter pupillae die voor de vernauwing van de pupil zorgt.

Wanneer er een verschil tussen beide pupillen in reactie is of de reactie helemaal niet optreedt, wijst dit op een probleem in de hersenen. Over het algemeen kan een verstoorde pupilreflex iets zeggen over eventuele schade aan de hersenstam of het gebruik van verdovende drugs. Daarnaast kan er onder andere door te kijken naar in welk oog er wordt geschenen en welke ogen reageren, er iets worden gezegd over de oogzenuw en de nervus oculomotorius.

Wanneer er een afwijking aan één oogzenuw is zal er wanneer er in het aangedane oog wordt geschenen aan geen van beide kanten een pupilreflex optreden. Het elektrische signaal kan immers de hersenen niet bereiken en daarom ook niet de indirecte pupilreflex opgang brengen. Wanneer er in het andere oog wordt geschenen zal er bij beide ogen een pupilreflex optreden. Als er aan één kant een afwijking is van de nervus oculomotorius zal er bij het beschenen oog geen pupilreflex optreden en bij het niet beschenen oog wel.

Al met al is er dus heel wat informatie te halen uit een hele simpele oog reflex!

Tessa Dongelmans