Na een beroerte komt het vaak voor dat een bepaald hersengebiedje beschadigd is en kan het zijn dat de patiënt bijvoorbeeld opeens ergens verlamd is of moeite met praten heeft. Toch blijkt er bij veel patiënten ook herstel op te treden.
Zenuwen bestaan uit een celkern en lange uitlopers, de axonen. Wanneer een celkern wordt vernietigd kan deze niet worden vervangen. Axonen daar en tegen groeien onder bepaalde omstandigheden wel terug. Een zenuw in het perifere zenuwstelsel heeft zijn cellichaam in de ruggengraat liggen en de axonen gaan het lichaam in naar de ledematen. Wanneer dit axon wordt verpletterd groeit het beschadigde deel terug naar de originele plek door de myeline schede die oorspronkelijk om het axon heen zat te volgen. Het axon zal dan met ongeveer 1 mm per dag groeien.
Wanneer het axon is doorgesneden in plaats van verpletterd, kan het gebeuren dat de twee helften niet goed met elkaar verbinden. Het is dan mogelijk dat axonen opeens aan verkeerde delen van een ledemaat gaan binden waardoor er problemen met bepaalde bewegingen kunnen ontstaan.
Binnenin de ruggengraat en de hersenen (het centrale zenuwstelsel) groeien axonen echter maar 1 of 2mm in totaal, als ze überhaupt al groeien. Dit is de reden waarom verlamming door ruggengraat letsel vaak permanent is.
De hersenen hebben echter wel een manier om er voor te zorgen dat de schade beperkt blijft. Er worden namelijk constant nieuwe uitlopers van axonen gevormd. Deze kleine uitlopers komen uit op cellichamen en zo wordt de verbinding gevormd. Wanneer er uitlopers wegvallen door bijvoorbeeld letsel, scheidt het cellichaam een type stofje af dat neurotrofine heet. Deze stof zorgt ervoor dat al bestaande uitlopers zogenaamd ‘collateral sprouts’ vormen. Collateral sprouts zijn nieuwe kleine uitlopers die voortkomen uit de al bestaande uitlopers. Hierdoor krijgt het cellichaam weer input en wordt er voorkomen dat het cellichaam sterft. Langzamerhand zullen er steeds meer colleteral sprouts komen en na ongeveer een maand is de leegte voor het merendeel opgevuld.
Bovendien heeft het trainen van een hersengebied (bijvoorbeeld fysiotherapie bij een verlamming) veel invloed op het herstel. Immers hoe vaker een gebied gebruikt wordt, hoe vaker de verbindingen gebruikt worden, met als gevolg dat de verbindingen ook steeds beter worden.
Na recent onderzoek is men er ook achter gekomen dat de hersenen van kinderen en volwassenen toch instaat zijn om nieuwe axonen te genereren. Dit wordt neurogenese genoemd. Dit wordt niet alleen toegepast bij het herstel na letstel maar bijvoorbeeld ook veel in de hippocampus die voornamelijk verantwoordelijk is voor geheugen.
De hersenen gaat dus meteen hard aan de slag om de schade te herstellen met vaak goede resultaten!