Ongeveer 2 tot 6% van de bevolking hoort stemmen en bij kinderen kan dit oplopen tot wel 80%. In sommige culturen is het zelfs raar om geen stemmen te horen. Toch wordt het horen van stemmen vaak geassocieerd met schizofrenie. Maar heb je altijd schizofrenie wanneer je stemmen hoort?

Om deze vraag te beantwoorden moeten we eerst kijken naar wat nu precies de criteria voor schizofrenie zijn. Ten eerste heeft over het algemeen iedereen die de diagnose schizofrenie krijgt een psychose gehad. Tijdens een psychose ervaren mensen onder andere wanen en/of hallucinaties en vertoont men ook chaotisch of onsamenhangend gedrag. Wanen zijn gedachtes die niet kloppen met de werkelijkheid, bijvoorbeeld het idee dat je wordt achtervolgd, en hallucinaties zijn sensorische ervaringen die niet werkelijk plaatsvinden, bijvoorbeeld het horen van stemmen. Bovendien moet de persoon tenminste 6 maanden problemen hebben met functioneren waarvan tenminste 1 maand de bovenstaande symptomen aanwezig zijn.

Er zijn dus heel wat criteria waar iemand aan moet voldoen voordat hij of zij de diagnose schizofrenie krijgt. Nu kan het wel eens zo zijn dat mensen wel stemmen horen maar hier helemaal geen last van hebben. Of terwijl, hun functioneren wordt niet negatief beïnvloed door het horen van de stemmen. Deze mensen voldoen dus niet aan de criteria voor schizofrenie.

Er wordt tegenwoordig steeds meer onderzoek gedaan naar gezonde mensen die wel stemmen horen. Zo is er geprobeerd met sterke drugs stemmen aan te wakkeren bij gezonde proefpersonen. Hieruit bleek dat het merendeel geen stemmen hoorden en dat je een soort aanleg kunt hebben voor het horen van stemmen. Bovendien bleek dat wanneer je familieleden stemmen horen, jijzelf ook een grotere kans hebt om stemmen te horen. Waarschijnlijk is er daarom een genetische aanleg voor te vinden.

Ook werd er gekeken naar wat er zich afspeelt in de hersenen wanneer iemand stemmen hoort. Over het algemeen worden dingen die met taal te maken hebben voornamelijk in je linker hersenhelft verwerkt. Bij mensen die stemmen horen bleek deze verdeling minder strikt te zijn en is er ook wat meer activiteit in de rechter hersenhelft. Bij mensen met een psychose is deze verdeling helemaal zwakker en is er zowel activiteit in de linker- als de rechterhersenhelft.
Daarnaast is er gebleken dat op het moment dat de persoon een stem hoort de hersenactiviteit precies zo is als wanneer men echt een stem hoort. Dus de hersenen registreren een geluidssignaal terwijl deze niet aanwezig is.

Het horen van stemmen wordt dus al heel reëel ervaren. Zelfs je hersenen registreren het alsof er echt een geluid is. Maar zolang de persoon er zelf geen last van heeft wordt het niet als ernstig beschouwd. Door onderzoek te doen naar het horen van stemmen hopen de onderzoekers ook oplossingen te vinden voor mensen met een ernstige stoornis zoals schizofrenie.

Tessa Dongelmans