Je staat bij een concert van een band die je nog nooit eerder hebt zien spelen. Je hebt het gevoel dat je al eens eerder een concert van deze groep hebt gezien, maar dat kan helemaal niet! Je hebt een déjà vu.

Het Franse woord déjà vu betekent letterlijk, “al eens gezien”. Iedereen die een déjà vu heeft gehad beschrijft het als een gevoel van herkenning van een situatie, terwijl het niet bekend kan zijn.

Hoe komt zo’n onmogelijk gevoel van herkenning tot stand?

Er zijn meerdere theorieën die hier een antwoord op proberen te geven. Maar men is er nog niet over uit wat nou de echte reden is.

neurologie

Er zijn bijvoorbeeld hersenwetenschappers, neurologen, die een scheiding aanbrengen tussen het bewuste en onbewuste geheugen. Met het bewuste geheugen herinner je (zo zegt men) dingen haarscherp. Dingen zoals de eerste persoon waarop we verliefd werden of een leuk vakantieadres. Met het onderbewuste geheugen herkennen we beelden. Bijvoorbeeld bij iemand die we vaag ergens van denken te kennen maar hem even niet kunnen plaatsen. Deze twee “soorten” geheugen liggen op verschillende plaatsen in het brein. Een déjà vu komt tot stand als deze twee plaatsen op dezelfde tijd worden geactiveerd. Dus als op dezelfde tijd het bewuste en onbewuste geheugen worden geactiveerd. Het beeld van de gebeurtenis wordt dan herkend maar zonder dat het bewust kan worden geplaatst.

Een andere neurologische verklaring, is dat je door een stoornis of misinterpretatie in een hersenkwab iets ziet als een herinnering, terwijl het dat helemaal niet is. Dit kan komen door medicijnen, drugs of vermoeidheid of bijvoorbeeld door epilepsie.

pscyhoanalytisch of reïncarnatie

Sommige mensen die het brein analyseren (psychoanalysten) beweren dat een déjà vu een fantasie of een wens is die uit komt. Een andere, alternatieve, verklaring is, dat een déja vu te maken heeft met beelden uit een vorig leven.

Kortom er zijn verschillende theorieën, maar men is er nog niet over uit. Het is goed om te vermelden dat een déjà vu in de volksmond ook is gaan gelden als iets dat je wél al hebt meegemaakt kunt hebben en dat je weer ervaart.

Paul Smit